|

Zdradliwy pocieszyciel

Na czym polegają zaburzenia odżywiania? Kim jest jedzenioholik ? Dlaczego akurat jedzenie stało się jego obsesją? Te pytania stanowią dla wielu z nas zagadkę. Przyjrzyjmy się powodom, dla których człowiek wybiera jedzenie, odrzucając inne możliwości zaspokajania swoich potrzeb emocjonalnych.

Zaburzenia związane z odżywianiem stanowią niezwykle bolesny problem, który może szkodzić zdrowiu, a nawet życiu. Osoby z zaburzeniami odżywiania sięgają po jedzenie, poszukując w ten sposób bliskości z drugim człowiekiem. Nie wierzą bowiem, że potrzebną bliskość i intymność otrzymają od innych ludzi. Jedzenie ma zastąpić prawdziwą, głęboką więź.

Zaburzenie odżywiania jest nałogiem
Trafna i zrozumiała definicja nałogu brzmi: „Kiedy tego nie masz, czujesz się źle, kiedy to masz nie czujesz się dobrze”. Tak samo jest z jedzeniem. Jedzenioholik (analogicznie do alkoholika) objada się bez opamiętania, nie dlatego, że chce, ale dlatego, że musi.

Spragnieni normalności - pobierz teraz
Spragnieni normalności – pobierz teraz

Zaburzenie odżywiania jest problemem psychicznym
Faktem jest interesująca prawidłowość, że ludzie otyli uważają, że są w rzeczywistości szczuplejsi niż są, a szczupli – że są grubsi. Źródło tych zaburzeń tkwi w psychice. Nie mają one nic wspólnego z masą ciała, natomiast mają bardzo dużo wspólnego z akceptacją siebie i otaczającej rzeczywistości.

Warunkiem wyzdrowienia jest odnalezienie swojego utraconego Ja
Osoby uzależnione od jedzenia doprowadzają za pomocą pożywienia do utraty poczucia swojej wartości, zagłuszają swoje prawdziwe potrzeby bliskości, intymności, wyrażania gniewu i złości, potrzeby miłości, bycia docenianym.

 Zaburzenia odżywiania są sprawą całej rodziny
Bliscy pomagają nam żyć w tym kłamstwie o nas samych, sami też żyją w nieszczerości. Jedzenioholik, który się objada bądź głodzi zagłusza w ten sposób swoje prawdziwe problemy, swoje niezaspokojone potrzeby. Zaburzenia odżywiania mają swe źródło w dzieciństwie, w zaburzonych relacjach z matkami, które nie są pewne swej roli i wstydząc się swych mieszanych uczuć do dziecka wynagradzają mu to nadmiarem jedzenia.  Tłuszcz ma wynagrodzić niedostatek miłości.  Jedzenioholik przyjmuje taką pozę, która ma mu zapewnić miłość i bliskość, a w rzeczywistości wpędza się w nałóg, nad którym nie panuje. Jedzenioholik przenosi schemat relacji z matką do relacji międzyludzkich w dorosłym życiu. Potrzebując miłości tak samo jak niezależności, osoba taka czuje strach przed zniewoleniem, a zarazem tęsknotę za tym, żeby ktoś ją wchłonął. Pożywienie  dla jedzenioholika staje się środkiem do zagłuszania tego konfliktu. Aby wyzdrowieć, konieczne jest ponowne przeżycie (przeanalizowanie i zrozumienie) dzieciństwa, a następnie separacja emocjonalna od rodziny. Jeżeli nie przebiega ona prawidłowo, jedzenioholik sięga po jedzenie i często wybiera na partnera życiowego kogoś podobnego do swego rodzica płci przeciwnej. Działa jak w schemacie, wchodząc w koleiny tych samych uczuć i powiązań. Aby wyzdrowieć konieczne jest wykształcenie nowego rodzaju więzi. Problem więzi matka – córka można by streścić jednym pytaniu jakie mogłaby zadać córka matce: „Mamo, może byś mnie przytuliła, zamiast dawać mi pieczeń?”.
Jedzenie jest substytutem kontroli i gotowości do podjęcia ryzyka w życiu
Chodzi tu nie o jakieś wielkie ryzyko, jak skok na banji, lecz o takie ryzyko, jakie zdrowy człowiek podejmuje każdego dnia, mierząc się ze światem. Chodzi tu o wyciąganie ręki po pomoc do innych ludzi, okazanie innym swej słabości czy zwyczajne nawiązywanie głębszych relacji z innymi. Jedzenioholik tego nie potrafi i w obawie przed porażką sięga po jedzenie. Coś przecież musi nakarmić jego zgłodniałe serce i duszę.
Jedzenioholik chce zdobyć wszystko, co mu potrzebne do życia nie narażając się na żadne ciosy. Tylko jedzenie może mu to zapewnić. Tylko jedzenie niczego nie oczekuje w zamian. By uniknąc ryzyka odrzucenia przez innych wybiera bezpieczne i do tego smaczne jedzenie. Z tym, że i ono okazuje się nie być bezpieczne, gdy wymyka się spod kontroli i niszczy zdrowie.  Problem dotyczący kontroli polega na tym, że jedzenioholicy w gruncie rzeczy nie potrafią zrozumieć, że niewiele mają do powiedzenia w kwestii wpływu na innych ludzi. Przez to nie zostawiają innym należnej im wolności, starając się ich kontrolować. Nie potrafią zrozumieć, że inni nie są tak przewidywalni i zależni od nich, jak im się wydaje. Osobę cierpiącą na zaburzenia odżywiania cechuje obsesja na punkcie jedzenia i jego kontrolowania.

Uzdrawiające więzi
Przymus jedzenia osłabnie, gdy jedzenioholik nauczy się zaspokajać swe potrzeby i uzyskiwać wsparcie poprzez kontakt z innymi ludźmi, co jest trudne ale nie niemożliwe.

***

Jeśli masz 10 % nadwagi lub niedowagi, jeśli przejadasz się lub regularnie zażywasz środków przeczyszczających, lub prowokujesz wymioty, głodzisz lub objadasz ponad miarę może to oznaczać, że cierpisz na zaburzenia odżywiania. Jeżeli podejrzewasz je u siebie powinnaś zgłosić się do psychiatry lub psychologa.

autorka: Magdalena Łabieniec – psycholog

Podobne wpisy