Kto jest WAŻNY?

Tłumienie emocji i własnych potrzeb powoduje złe samopoczucie, a nawet może powodować choroby i dolegliwości fizyczne.

W celu nauczenia się asertywności, na początek warto poznać reakcje które nie są asertywne. Po pierwsze, są osoby, które nigdy nie odmawiają, gdyż wiąże się to dla nich ze zbyt dużym dyskomfortem. To osoby uległe. Swoją postawą wyrażają: TY JESTEŚ WAŻNY, JA NIE. Zachowanie takie charakteryzuje łagodność i szacunek dla innych, ale brak szacunku do siebie. Często używają zwrotów: „czy dałoby się”, „nie chcę przeszkadzać”, „czy dałoby radę”, „a może mógłbyś” – w konsekwencji zachowanie takie może powodować frustracje, żal, złość i smutek. Często osoby te czują się wykorzystane, a swoje cele osiągają o wiele później.
Postawą przeciwną do postawy uległej jest agresja. Osoby, które reagują w ten sposób nie liczą się z potrzebami innych, dążą do celu za wszelką cenę, często używają zwrotów oskarżycielskich typu: „Ty jak zwykle…”, „Na ciebie nigdy nie można liczyć”, „Musisz mi pomóc”. Cechuje je pewność siebie, władczość i zdecydowane. Często osiągają krótkoterminowe korzyści natomiast może to zrodzić również wiele negatywnych skutków. Najczęściej, inni ludzie nie chcą z nimi współpracować, wzbudzają strach i negatywne emocje, są postrzegani jako egoiści, prezentują postawę JA JESTEM WAŻNY, TY NIE.
Ostatnia kategoria to postawa manipulacyjna. Charakteryzuje ją nieuczciwość, brak szacunku dla innych osób oraz przedmiotowe ich traktowanie dla osiągnięcia własnych celów. Postawę można wyrazić w zdaniu: MOJE CELE ZA WSZELKĄ CENĘ. Udawanie sympatii, brak szczerości, mówienie nie wprost, nadużywanie zaufania, obrażanie i wiele innych technik manipulacyjnych powoduje, że często osoby te same nie czują się szczęśliwe. Techniki manipulacyjne czasami bywają skuteczne, jednak tylko do czasu, kiedy nie zostaną odkryte, bądź dopóki druga osoba nie będzie już miała ich serdecznie dosyć. Skutek zachowań manipulacyjnych to często brak przyjaciół, ale również trudności w odnalezieniu własnego szczęścia, spokoju czy bliskich relacji z innymi.

To brak wyrażania wprost własnych potrzeb, ich tłumienie i znoszenie nieprzyjemnych sytuacji, a z drugiej strony również agresywne czy manipulacyjne zachowania mogą prowadzić do różnego rodzaju konfliktów, a także odbijają się niekorzystnie na naszych relacjach z innymi ludźmi.
Przeciwwagą do wyżej opisanych reakcji jest właśnie postawa asertywna. Można ją opisać jako ustanowienie relacji typu JA JESTEM WAŻNY, TY JESTEŚ WAŻNY. Mamy tu do czynienia z poszanowaniem siebie oraz poczucia wartości i godności drugiej osoby, nawet jeśli się z tą osobą nie zgadzamy. Dobrym przykładem zdania asertywnego jest stwierdzenie: „Szanuję Twoje poglądy. Natomiast pozwól mi wyrazić również moją opinie: otóż moim zdaniem….”. W tym stwierdzeniu obie strony są ważne, nie ma wygranych, ani pokonanych. Pojawia się coś w rodzaju dojrzałego partnerstwa.

Asertywność to większa autentyczność, poprzez danie sobie prawa do wahania się, pytania i szukania informacji, wypowiadania swoich, nawet kontrowersyjnych, opinii, wyrażania trudnych uczuć (takich jak np. smutek, czy lęk) i w końcu otwartego mówienia nie. Nauka asertywności nie jest łatwym i natychmiastowym procesem, bowiem uciekanie z trudnych sytuacji w bierność lub w agresję jest często odruchowe. Często boimy się podejmować eksperymenty i próbować zmieniać nasz repertuar zachowań.
Jednak ten wysiłek może przynieść owocne skutki. Jeśli jestem asertywny, to jestem zadowolony z siebie i z innych. Zachowanie asertywne nie jest uległe, ponieważ szanuję siebie, nie jest agresywne, bo szanuję innych i nie jest manipulacyjne, bo jest oparte na szczerości i otwartości. Ponadto, wzmacnia poczucie własnej wartości i pozwala na budowanie trwałych relacji z innymi osobami.

autor: Michał Rolirad – psycholog